Tímaás

1000 – 1100

• 1000 - kristni lögtekin á alþingi, líklega 999, - kaþólsk trú
  
• Upphaf bókagerðar á Íslandi
  
• Engin varðveitt handrit
  
• 1097 - Tíundarlög samþykkt, hafa sennilega verið rituð þó heimildir skorti
  

1100-1200

• Oddaverjar og Haukdælir, hvort tveggja valdamiklar ættir á Íslandi, taka ritlistina snemma í sína þjónustu
  
• 1030-1050 - Hróðólfur, enskur maður, heldur líklegast skóla að Bæ í Borgarfirði
  
• 1050-60 - Bjarnharður bókvísi, saxneskur maður, með skólahald fyrir norðan, að Stóru-Giljá í Húnavatnssýslu
  
• 1056-1133 - Sæmundur fróði í Odda - lærði í París, setti saman konungaannál á latínu sem hefur ekki varðveist
  
• Jón Loftsson, barnabarn Sæmundar, var mikill höfðingi sem átti einnig ættir að rekja til norsku konungsættarinnar. Ef til vill má rekja konungasagnaritun til þeirra ættartengsla
  
• 1056-1080 - Ísleifur Gissurarson fyrsti biskupinn á Íslandi, trúboðsbiskup sem gaf jörðina Skálholt undir biskupssetur
  
• 1082-1118 - Gissur Ísleifsson sonur hans næsti biskup, vígður til Skálholtsbiskupsstóls
  
• Gissur og Ísleifur - lærðu báðir erlendis - upphaf skólahalds í Skálholti
  
• Teitur Ísleifsson setur á stofn skóla í Haukadal
  
• 1106 Biskupstóll settur að Hólum í Hjaltadal
  
• 1117-1118 - upphaf lagaritunar á Breiðabólstað í Vestur-Hópi
  
• 1122-33 - Ari fróði Þorgilsson setur saman Íslendingabók á norrænu
  
• 1133 Þingeyrarklaustur stofnað - Karl Jónsson ábóti, 1140-1213, semur konungasögur
  
• um eða fyrir 1150 - Fyrsti málfræðingurinn skrifar málfræðiritgerð sína til að setja Íslendingum stafróf. Samkvæmt honum skráðu þeir þá á eigin tungu: þýðingar helgar (guðsorð), lög, ættvísi og fræði, líkt og Ari fróði hafði saman sett af spaklegu viti
  
• 1150 - elstu varðveittu handritabrotin:
  
• kirkjulegt efni þýtt úr latínu: hómilíur og sögur af heilögu fólki (t.a.m. Placitusdrápa)
  
• tímatalsfræði
  
• Veraldarsaga (Alexanders saga)
  
• Alls um 25 handrit og handritabrot varðveitt fram til 1200, verk ríflega þrjátíu skrifara
  
• Jón Ögmundarson biskup 1152-1221 setur á stofn skóla að Hólum
  
• 1155 - Munkaþverárklaustur stofnað
  
• 1168 - Þykkvabæjarklaustur stofnað
  
• 1172/84 - Klaustur stofnað í Flatey og síðan flutt að Helgafelli
  
• 1186 - Kirkjubæjarklaustur stofnsett, nunnuklaustur

  
  

1200-1300

• til um 1250 - Sturlungaöld, átök valdamanna og -ætta í landinu
  
• 1226 - Viðeyjarklaustur stofnað
  
• 1241 - Snorri Sturluson veginn í Reykholti
  
• Seinni hluti 13. aldar - ritun Sturlungu, Sturla Þórðarson sagnaritari
  
• Um 1250 - tvö aðalhandrit Grágásar, þjóðveldislaganna, talin rituð
  
• 1262 - Íslendingar ganga Noregskonungi á hönd, lok þjóðveldis
  
• Efni Stjórnar þýtt (varðveitt í handritum frá 14. öld )
  
• um og eftir 1267 - Þórarinn kaggi heldur skóla á Völlum í Svarfaðardal, nytsemdarmaður til leturs og bókagerðar
  
• um 1270 - Konungsbók Eddukvæða talin rituð
  
• 1281 - Jónsbók lögfest, elstu varðveittu handrit frá lokum 13. aldar
  
• 1295 - Reynisstaðarklaustur stofnað, nunnuklaustur
  
• 1296 - Möðruvallaklaustur stofnað
  
• Um 1300 - ritun Hauksbókar, kennd við eigandann, Hauk Erlendsson lögmann
  
• Alls um 69 handrit og handritabrot varðveitt fram til 1300 , verk u.þ.b. hundrað skrifara

  
  

1300-1400

• Blómaskeið í gerð bóka, mörg vegleg, vönduð og ríkulega skreytt handrit
  
• Bókaútflutningur frá Íslandi til Noregs
  
• Stórar, glæsilegar safnbækur varðveittar frá þessu tímabili
  
• 1363 - Skarðsbók Jónsbókar er skráð, listilega skreytt handrit
  
• 1380 - Noregur, og þar með Ísland, ganga í konungssamband við Danmörku
  
• 1387-94 - Flateyjarbók, safn konunga sagna skrifuð að beiðni Jóns Hákonarsonar bónda í Víðidalstungu í Vatnsdal
  
• Vatnshyrna, safn Íslendinga sagna, einnig tekin saman fyrir Jón Hákonarson
  
• Bókaútflutningur leggst niður undir lok aldarinnar
  
• Frá 14. öldinni eru varðveitt fjölmörg handrit og handritabrot:
  
• Konungasögur: 46 handrit og handritabrot
  
• Íslendingasögur 23 handrit og handritabrot
  
• Annálar
  
• Samtíðarsögur (veraldlegar og kirkjulegar: heilagra manna sögur) 13 handrit og handritabrot
  
• Fornaldasögur og riddarasögur 14 handrit og handritabrot
  
• Flest aðalhandrit Snorra-Eddu
  
• um það bil 200 sagnahandrit og handritabrot varðveitt frá upphafi, þar af helmingur handrita heilagra manna sagna auk Stjórnar (u.þ.b. 4 handrit)
  
• Staðir og menn sem tengjast bókagerð og ritun
  
• Lárentíus biskup og Einar Hafliðason skrifari hans ( 1307-1393 )
  
• Prestarnir Jón Þórðarson skrifari og Magnús Þórhallsson skrifari og lýsandi Flateyjarbókar
  
• Munkaþverá og Þingeyrar - Norðlenski Benediktínaskólinn
  
• Helgafell

1400-1500

• 1402-1404 - Svarti dauði geisar, gífurlegt mannfall, nær þriðjungur landsmanna deyr
  
• Lægð í bókagerð fyrri hluta aldarinnar
  
• Efni og handbragð á bókum mun lélegra en öldina á undan
  
• Bókagerð kemst á nokkurt skrið eftir miðja öldina
  
• Fleiri nafngreindir skrifarar þekktir
  
• Til siðskipta er eldra efni einkum skrifað upp- smekkur eða markaðsforsendur breytast
• Fá konungasagnahandrit
  
• Nokkuð um handrit með Íslendinga sögum, t.d. Grettis sögu og útlaga- og ævintýrasögum
  
• Fleiri handrit með riddara- og fornaldar sögum
  
• Stór rímnahandrit eru varðveitt - efni sagna fært í rímur
  
• Þýðingar úr kirkjulegu efni, úr ensku, þýsku, dönsku og líklega prentbókum
  
• 1493 - Skriðuklaustur stofnað
  
• Jónar tveir Þorlákssynir skrifarar og handarverk þeirra

1500-1600

• Enn fleiri nafngreindir skrifarar
  
• Til siðskipta er einkum skrifað upp gamalt efni - smekkur eða markaðsforsendur breytt:
  
• Fá konungasagnahandrit
  
• Nokkuð um handrit með Íslendingasögum, t.d. Grettis sögu og útlaga- og ævintýrasögum
  
• Fleiri handrit með riddara- og fornaldarsögum
  
• Stór rímnahandrit eru varðveitt - efni sagna fært í rímur
  
• Þýðingar úr kirkjulegu efni, úr ensku, þýsku, dönsku og líklega prentbókum
  
• Í kringum 1530 - prentverk flutt til landsins - Jón Arason biskup fær sænska prentarann Jón Matthíasson til starfa við prentverkið á Breiðabólstað í Vesturhópi
  
• Pappír berst til landsins á 16. öld- ódýrara efni sem gjörbreytir möguleikum fólks á að rita bækur
  
• Jón Arason biskup og synir hans, Björn prestur og Ari lögmaður, skrifa bækur
  
• 1550 - siðskipti, Íslendingar láta af kaþólskri trú samkvæmt boði konungs
  
• Guðbrandur biskup Þorláksson ( 1542-1627 ) fær Arngrím lærða til að svara neikvæðum sögusögnum um Ísland
  
• Arngrímur lærði ( 1568-1648 ) kynnir íslenskar fornbækur í ritum sínum í Kaupmannahöfn
  
• Vestfirskir feðgar, Ari Jónsson og synir hans Jón og Tómas, vinna allir við skriftir

   

1600-1700

• Fornmenntastefnan eða húmanisminn berst til Íslands
  
• Uppskriftaalda hefst á Íslandi - mest skrifað á pappír
  
• Danir og Svíar keppast um að koma höndum yfir íslensk handrit
  
• Margar pappírsuppskriftir ómetanlegar; varðveita efni skinnbóka sem fóru forgörðum eftir að efni þeirra var fest á pappír.
  
• Þorlákur Skúlason ( 1597-1656 ) biskup á Hólum og Brynjólfur Sveinsson ( 1605-1675 ) biskup í Skálholti stóðu fyrir því að mikið var skrifað upp af skinnbókum á pappír
  
• Margir þekktir skrifarar frá þessum tíma: Björn á Skarðsá ( 1574-1655 ) og Jón Erlendsson í Villingaholti, séra Ketill Jörundarson afi Árna Magnússonar
  
• 1663 - Árni Magnússon fæðist
  
• 1682 - Höfðaskip ferst í hafi með fjölda handrita sem og Hannes Þorleifsson sem safnaði handritum fyrir Danakonung. Jón Eggertsson sem safnaði fyrir Svíakonung á sama tíma kemst út með sinn hlut
  
• Árni Magnússon hefur störf við uppskriftir handrita strax að afloknu háskólaprófi og byrjar fljótlega að safna handritum bæði í Kaupmannahöfn þar sem hann lifði og starfaði og annars staðar erlendis og á Íslandi.

1700-1900

• 1702-12 - Jarðabókarvinna Árna Magnússonar og Páls Vídalín
  
• 1709 - Árni Magnússon kvænist Mette Fischer
  
• 1728 - Bruninn í Kaupmannahöfn - hluti safns Árna Magnússonar brennur
  
• 1729 - Jón úr Grunnavík skrifar frásgön af brunanum - Relatio
  
• 1730 - Árni Magnússon deyr af völdum veikinda 7. janúar. Mette kona hans deyr í september sama ár. Árni og Mette arfleiða Kaupmannahafnarháskóla að safni Árna og eigum sínum
  
• 1730 - Handritasafn Árna fært á loft Þrenningarkirkjunnar eftir andlát Árna
  
• 1861 - Safni Árna komið fyrir í háskólabókasafninu
  

1900-2000

• 1907 - Íslendingar krefjast allra íslenskra skjala og handrita frá Danmörku, þ.á m. safns Árna Magnússonar
  
• 1928 - Íslensk skjöl úr dönskum söfnum afhent Þjóðskjalasafni, þ.á m. 4 handrit úr safni Árna Magnússonar og jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalín
  
• 1930 og 1938 - Alþingi samþykkir þingsályktunartillögur um handritin í Danmörku og ríkisstjórnin tekur upp samningaviðræður við dönsku stjórnina. Ekkert þokast þó áfram í málinu
  
• 1944 - Eftir stofnun lýðveldis verða kröfur Íslendinga um handritin enn háværari
  
• 1947 - Danska ríkisstjórnin skipar nefnd stjórnmálamanna til að fjalla um málið
  
• 1951 - Nefndin skilar áliti en er margklofin í afstöðu sinni. Fræðimaðurinn Sigurður Nordal er skipaður sendiherra Íslands í Danmörku en það sýnir alvöru íslenskra stjórnvalda í málinu
  
• 1954 - Menntamálaráðherra Dana gerir tillögu um að handritunum verði skipt eftir efni milli Dana og Íslendinga. Íslendingar hafna því
  
• 1955 - Alþingi veitir fé til útgáfu handrita á Íslandi
  
• 1956 - Det Arnamagnæanske Institute er sett á stofn í Kaupmannahöfn
  
• 1959 - Alþingi skipar nefnd til að vinna með ríkisstjórninni að framgangi málsins
  
• 1961 - Útbúinn óskalisti yfir handrit sem Íslendingar vilja fá
  
• 1961 - Lausn handritamálsins milli danskra og íslenskra stjórnvalda. Íslendingar fá tvo þriðju hluta handrita úr Árnasafni, 1666 handrit og handritabrot auk 141 handrita úr Konungsbókhlöðu
  
• 1962 - Handritastofnun Íslands sett á fót
  
• 1967 - Fyrsta skóflustungan tekin að Árnagarði
  
• 1969 - Handritastofnun flyst í nýja húsnæðið
  
• 1971 - Fyrstu handritin koma til Íslands 21. apríl með danska varðskipinu Vædderen í blíðskaparveðri og við fögnuð margmennis á hafnarbakkanum
  
• 1972 - Nafni Handritastofnunar breytt í Stofnun Árna Magnússonar.
  
• 1997 - Síðustu handritin flutt til Íslands þann 19. júní. Þar með lauk formlega afhendingu handritanna sem staðið hafði í 26 ár
  
• 2000 - Stofnun Árna Magnússonar fær Melsteðs-Eddu að gjöf 13. febrúar